Οι Προσδοκίες στις Σχέσεις
Ένα μεγάλο κεφάλαιο στην επικοινωνία των σχέσεων, αφορά τα «διπλοδεσίματα». Ο τρόπος επικοινωνία που αποτελεί από μόνος του ένα φαύλο κύκλο. Στο σημείο αυτό θα περιγράψω ακριβώς μία ιστορία όπως περιγράφεται στο βιβλίο του Γ. Πιντέρη (Συντροφικότητα και Αυτονομία): «Θα σε ρωτήσω τι είναι αυτό που κρατάω. Αν πεις ότι είναι μαγγούρα, θα σε χτυπήσω δυνατά. Αν πεις ότι είναι κάτι άλλο εκτός από μαγγούρα, θα σε χτυπήσω δυνατά… Αν δε μιλήσεις καθόλου, θα σε κτυπήσω δυνατά». Δηλαδή μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, αν και ακόμα στην περίπτωση του γκρεμού, αν παραμείνεις ακίνητος θα την γλιτώσεις, στην πιο πάνω περίπτωση με τη μαγγούρα, ότι κι αν επιλέξεις θα είναι λάθος. Αυτό ακριβώς το αποτέλεσμα συμβαίνει και στην επικοινωνία που περιλαμβάνει διπλοδεσίματα. Πάρακάτω, σε όσα παραδείγματα αναφέρω θα δείτε πως δημιουργείτε ένας τρελός φαύλος κύκλος που θα σας ζαλίσει. Για παράδειγμα:
1) Θέλω να κάνεις κάτι, επειδή το θες και όχι επειδή στο ζητώ. Τι σημαίνει αυτό; Αν δεν κάνεις κάτι, σημαίνει πως δε θέλεις, αν κάνεις κάτι, σημαίνει πως το κάνεις επειδή στο είπα άρα και πάλι δε θέλεις. Σε καμιά περίπτωση επομένως δε θα βρει λύση ή ικανοποίηση κανένας από τους δύο στη σχέση. Αυτό πολλές φορές γίνεται ένα εμπόδιο στη σεξουαλική σχέση των ζευγαριών, δηλαδή «Θέλω να θέλεις», αλλά αν θέλεις σημαίνει πως δε θέλεις γιατί εγώ θέλω να θέλεις κι αν δε θέλεις μου αποδεικνύεις πως δε θέλεις ή «Θέλω να είσαι αυθόρμητος», αλλά αν γίνεις αυθόρμητος δε θα είσαι πραγματικά αυθόρμητος γιατί εγώ στο ζήτησα και δε σου βγήκε αυθόρμητα.
2) Θέλω να παίρνεις πρωτοβουλίες. Αλλά αν τυχόν πάρεις πρωτοβουλία, εννοείται ότι εγώ στο ζήτησα, άρα δε θεωρείται πρωτοβουλία. Για να μην αναφέρομαι μόνο σε ερωτικές σχέσεις, αυτό το σχήμα μπορεί να συμβεί συχνά και στη δουλειά μου ως ψυχολόγος: «Θέλω να με κατευθύνεις», αλλά αν ακολουθήσω αυτό το αίτημα, σημαίνει πως ο θεραπευόμενος κατευθύνει εμένα παρά το αντίθετο. Άρα πρέπει πρώτα να βγούμε από το φαύλο κύκλο της κυριαρχίας και μετά να αρχίσει η θεραπεία. Ένα άλλο παράδειγμα στη σχέση γονιού – παιδιού είναι «Θέλω να γίνεις ανεξάρτητος», αλλά πώς μπορώ να γίνω ανεξάρτητος κάτω από την εντολή του γονιού μου;
3) Θέλω να ξέρεις τι θέλω χωρίς να σου το πω. Πολλές φορές υπάρχει αυτή η προκατάληψη ότι αν εκφράσω στον άλλον αυτό που χρειάζομαι, αυτό που θα με κάνει να νιώσω χαρούμενος και όμορφα, τότε χάνει την αξία του. Φαίνεται όμως, ότι τα περισσότερα ζευγάρια καταλήγουν να αξιολογεί ο ένας τον άλλον στο πόσο καλοί είναι στο να παίρνουν πρωτοβουλίες, αλλά όχι στο πώς πραγματικά και εν τέλει συμπεριφέρονται. Όταν κάποιος κάνει κάτι επειδή του το έχεις εκφράσει, δεν μειώνεται η αξία του, αλλά αυξάνεται η αξία του, καθώς φαίνεται πως είναι και πολύ καλός ακροατής και πολύ πρόθυμος και πολύ ευγενικός και βάσει και σε προτεραιότητα αυτά που ζητάς, αυτά που εκφράζεις. Άρα ίσως αξίζει να αρχίσουμε να αξιολογούμε σε ποιο βαθμό κάποιος μας ακούει παρά σε ποιο βαθμό κάποιος αντιλαμβάνεται κάτι γρήγορα ή διά μαγείας.
Υπάρχουν κι άλλοι πολλοί φαύλοι κύκλοι, όμως οι πιο πάνω ήταν από τους βασικότερους φαύλους κύκλους των σχέσεων.
Τέλος η απάντηση με το θέμα της μαγγούρας, το οποίο συμβαίνει λέγεται συχνά από μοναχούς σε επισκέπτες βουδιστικών μοναστηριών είναι, να αρπάξεις την μαγγούρα και να πεις του μοναχού πως δεν έχει το δικαίωμα να σου κάνει τέτοιες ερωτήσεις. Άρα τί μας λέει αυτή η ιστορία;;
Όταν ξεκινήσει ένα δεπλοδέσιμο και μπει το ζευγάρι, ή η όποιαδήποτε σχέση σε ένα φαύλο κύκλο, καλό θα ήταν αυτός ο κύκλος να σπάσει. Δηλαδή, αν ο ένας από τα δύο μέλη προσπαθήσει να ικανοποιήσει τον άλλον, τότε ο κύκλος συνεχίζεται πολύ πιο έντονα. Άρα το πρώτο βήμα είναι να αναγνωριστεί αυτός ο κύκλος και να βοηθήσω και το άλλο μέλος της σχέσης να το αναγνωρίσει. Στόχος δεν είναι η εστίαση στα λάθη του άλλου μέλους, αλλά η εστίαση στο πώς όλο αυτό εγκλωβίζει τον ίδιο, τα συναισθήματα του ιδίου. Γιατί αν τυχόν εστιάσει στα λάθη του άλλου, τότε ξεκινά άλλος φαύλος κύκλος, όπου αρχίζει ο ένας να ανταγωνίζεται τον άλλον, ή την τελειότητα του άλλου.
Πιντέρης, Γ. (1990). Συντροφικότητα και αυτονομία στις σχέσεις του ζευγαριού. Αθήνα: Εκδόσεις Θυμάρι.
Comments