Η ομαδική ψυχοθεραπεία προσφέρει την ανακουφιστική εμπειρία της καθολικότητας. Πολλές φορές δίνει την αίσθηση σε κάποιον ότι δεν είναι μόνος. «Δεν υπάρχει ανθρώπινη πράξη ή σκέψη που να κινείται εντελώς έξω από την εμπειρία των άλλων ανθρώπων», κάτι το οποίο λειτουργεί εντελώς λυτρωτικά για το θεραπευόμενο, καθώς απενοχοποιεί και απαλλάσσει από το βάρος του «δεν τα καταφέρνω καλά στη ζωή μου». Υπάρχεi εξίσου η ανάπτυξη του αλτρουισμού, καθώς μαθαίνει κάποιος να ακούει και να συναισθάνεται κάποιον άλλον, να του δίνει προτεραιότητα, ενώ επίσης μέσα από την παρατήρηση των άλλων μπορεί να μάθει και να εκφράσει καλύτερα τον εαυτό του.
Μέσα σε μια ομάδα, το άτομο μπορεί να ακούσει πολλές απόψεις, που εν μέρει είναι και δικές του και δεν έχει ακόμη επεξεργαστεί. Μπορεί επίσης να λάβει ανατροφοδότηση από την ομάδα, αλλά και αποδοχή ή αναγνώριση, στοιχεία που δυστυχώς πολλές φορές απουσιάζουν από την καθημερινότητά μας λόγω ου γρήγορου ρυθμού της ζωής μας. Το κάθε μέλος μπορεί να δώσει ξανά ένα νόημα στη ζωή του.
Συνήθως, οι ψυχοθεραπευτικές ομάδες είναι κλειστές. Δηλαδή, ξεκινούν με συγκεκριμένα μέλη, χωρίς να δέχονται νέα μέλη στη πορεία, καθώς είναι πολύ σημαντικό για τους συμμετέχοντες οι οποίοι μοιράζονται προσωπικά βιώματά τους να αποκτήσουν την εμπιστοσύνη ο ένας με τον άλλο.
Η αποχώρηση κάποιου μέλους επηρεάζει τα μέλη της υπόλοιπης ομάδας, όμως όπως και στη ζωή μας έτσι και στις ομάδες υπάρχουν και αρνητικές καταστάσεις.
Πολλές φορές οι ομάδες αποτελούνται από άτομα που αντιμετωπίζουν παρόμοια συμπτώματα, όπως: ομάδα για την αντιμετώπιση υπερφαγίας, ομάδα κατάθλιψης, κτλ. Παρόλα αυτά, δεν είναι απαραίτητο αυτό, ή πολλές φορές θα μπορούσε να αποτελέσει και μια αρνητική συνθήκη καθώς δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζουν 10 άτομα την ίδια συμπτωματολογία. Για παράδειγμα, 10 άτομα που αντιμετωπίζουν συμπτωματολογία της κατάθλιψης, πιθανώς να βιώνει ο κάθε ένας μια πολύ διαφορετική κατάθλιψη. Άρα μπορεί να ενισχύεται η σύγκριση μεταξύ των μελών, αλλά και η αίσθηση φυσιολογικού και μη φυσιολογικού.
Προτείνονται οι ομάδες αντί να δημιουργούνται βάσει της συμπτωματολογίας που αντιμετωπίζουν τα μέλη, να δημιουργούνται βάσει του στόχου που θα επιτευχθεί μέσα από τις συναντήσεις, όπως η βελτίωση της έκφρασης των συναισθημάτων, ή η αποδοχή του σώματος, κτλ. Με αυτό τον τρόπο, ο κάθε ένας που για το δικό του λόγο θέλει να πετύχει τον συγκεκριμένο στόχο μπορεί να αποφασίσει να ξεκινήσει μαζί με την ομάδα, ενώ επίσης με αυτό τον τρόπο δίνεται λιγότερη έμφαση στην εστίαση του προβλήματος και περισσότερη στην λύση.
Οι πιο πάνω ομάδες, δηλαδή οι ψυχοθεραπευτικές ομάδες έχουν ένα ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή ως συντονιστή. Ο ψυχολόγος, συνήθως συντονίζει τη συζήτηση, μπορεί να θέτει ερωτήματα, να ετοιμάζει βιωματικές ασκήσεις, να οργανώνει την ομάδα και να παρουσιάζει και συγκεκριμένα θέματα με στόχο την ψυχοεκπαίδευση.
Υπάρχουν και οι ομάδες αυτοβοήθειας, στις οποίες τα άτομα αντλούν χαρά και ικανοποίηση μέσα από ζωή, παρά την έμφαση στις δυσκολίες και απογοητεύσεις. Τέτοιες ομάδες συνήθως είναι πιο ελεύθερες σε δομή καθώς συντονίζονται από τα ίδια τα μέλη, δηλαδή κατευθύνουν το θέμα της συζήτησης, θέτει κάποιος το θέμα προς συζήτηση που τον απασχολεί και καλούνται οι υπόλοιποι να προτείνουν λύσεις, να δώσουν μια ανατροφοδότηση ή και συμβουλές. Οι ομάδες αυτοβοήθειας δεν αποτελούν θεραπευτικές ομάδες, αλλά κυρίως ένα χώρο όπου κάποιος μπορεί να βρει στήριξη, αποδοχή, αναγνώριση, ενθάρρυνση. Τέτοιες ομάδες προγραμματίζονται ανάλογα με τις εμπειρίες και τα βιώματα των ατόμων, όπως η ομάδα με άτομα που ακούνε φωνές, ή η ομάδα με τα άτομα που βίωσαν πένθος αγαπημένου προσώπου τους. Δηλαδή δεν δημιουργούνται βάσει συγκεκριμένων κλινικών διαγνώσεων/προβλημάτων, όπως για παράδειγμα ομάδα ψυχωτικών, αλλά με βάσει εμπειρίες κοινές.
Στην ερώτηση το αν είναι κατάλληλο για εμένα η ατομική ή η ομαδική θεραπεία, δεν υπάρχει απάντηση, γιατί το πιο σημαντικό είναι να βεβαιωθεί κανείς ότι ο ψυχολόγος με τον οποίο σχετίζεται ή θα σχετιστεί αναλαμβάνει ομάδες στην παρούσα φάση και το είδος τω ομάδων, αλλά και ο χρόνος που μπορεί κανείς να αφιερώνει στην θεραπευτική διαδικασία, καθώς η ομαδική θεραπεία μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 2 ώρες. Για να συμμετέχεις σε μια ομάδα, χρειάζεται κυρίως σταθερότητα, δέσμευση, εχεμύθεια. Σε αντίθετη περίπτωση, προτείνονται κυρίως οι ατομικές συναντήσεις, ή τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο.
Ένας από τους λόγους που είναι σημαντική και αποτελεσματική η ομαδική ψυχοθεραπεία, είναι ακριβώς εξαιτίας του ότι τα περισσότερα συμπτώματα «ενεργοποιούνται» όταν το άτομο νιώθει μόνος, μοναξιά, αίσθηση αδυναμίας, κατάθλιψη, κοινωνικό άγχος και μεταβατικές περιόδους στη ζωή τους.
Yalom, Ir. (2006). Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας. Αθήνα: Εκδόσεις Άγρα.
Comments