Το μονο σίγουρο είναι πως ο ψυχολόγος χρειάζεται το κίνητρό σου και την προσπάθειά σου στο να επεξεργαστείς τα δικά σου βιώματα. Δεν μπορεί να το κάνει ο ψυχολόγος αυτό για εσένα.
Παραδείγματα:
1) Ψυχολόγος = Σωτήρας;
Θεραπευόμενος: Δεν νιώθω καλά, είμαι συνεχώς στην ένταση. Θέλω να μου το εξηγήσετε αυτό…
Ψυχολόγος: Οκ, ας πάμε από την αρχή, πότε το νιώθεις αυτό και πόσο καιρό έχει που συμβαίνει αυτό;
Θ: Πάντα! Είναι σαν να μη μπορώ να ηρεμήσω… Τα τελευταία 2 χρόνια αυτό γίνεται περισσότερο…
Ψ: Άλλαξε κάτι στη ζωή σου τα ταλευταία 2 χρόνια;
Θ: Τι να σου πω; Νομίζω πως όχι.
Ψ: Οκ, τι σε φέρνει σήμερα εδώ; Τι σε έκανε να αποφασίσεις να έρθεις σήμερα εδώ και να επεξεργαστείς αυτή την ένταση που βιώνεις αρκετό χρονικό διάστημα;
Θ: Εμμ, δεν ξέρω. Είπα απλά να προσπαθήσω να κάνω κάτι να δω αν θα κοιμάμαι καλύτερα.
Ψ: Δεν είμαι σίγουρη όμως αν όντως θες να ασχοληθείς πραγματικά με τον εαυτό σου. Πάντως να σε διαβεβαιώσω πως δε χρειάζεται όλοι οι άνθρωποι να έχουμε τον ίδιο βαθμό έντασης ή ψυχραιμίας και ούτε όλοι να κοιμόμαστε στην ίδια συχνότητα. Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν μέσα στην ένταση και το απολαμβάνουν.
Στο πιο πάνω παράδειγμα, βλέπουμε πως ο θεραπευόμενος πάει σε ένα ψυχολόγο – σωτήρα. Ο ψυχολόγος όμως, δεν είναι σωτήρας. Δεν μπορεί να βοηθήσει κανένα αν δε θέλει το ίδιο το άτομο να βοηθηθεί. Ο ψυχολόγος είναι πάντοτε συνοδηγός, όχι οδηγός. Κατευθύνεται από το ίδιο το άτομο στο να παρέχει μια διαφορετική οπτική από αυτά που ακούει. Δεν είναι όμως σαν ένα αξονικό που μπαίνει, και βγαίνεις και σου λένε τι έχεις. Δεν μπορεί να το κάνει αυτό ο ψυχολόγος. Στον ψυχολόγο πας αν θες να μετακινηθείς από αυτό που ήδη βιώνεις.
2) Ψυχολόγος = Ακροατής
Θεραπευόμενος: Ουφ, είμαι πολύ αγχωμένη, δεν ξέρω από πού να ξεκινήσω… έχω πάρα πολλά να πω.
Ψυχολόγος: Οκ, προτείνω να ξεκινήσουμε από το πιο βασικό. Τι σε φέρνει εδώ;
Θ: Όχι θα σε πάω από την αρχή για να καταλάβεις.
…Και αρχίζει το άτομο να μιλάει για την επόμενη ώρα να μιλάει χωρίς να θέλουν να τον διακόπτουν. Ο ψυχολόγος μπορεί να κάνει προσπάθειες να παρέμβει ενδιάμεσα, αλλά το άτομο φαίνεται πως θέλει να μιλήσει όπως το έχει στο μυαλό του. Στο τέλος ο ψυχολόγος αναγκάζεται να διακόψει τη συνάντηση λόγω χρόνου).
Θες να αρχίσεις από την αρχή, να τελιώσεις σαν να θες απλά να τα βγάλεις από μέσα σου. Στο ψυχολόγο, δεν πας απλά για να τα «βγάλεις από μέσα σου». Συμφωνώ πως μπορει να είναι μια σημαντική σου ανάγκη. Όμως μη ξεχνάς πως είναι το πρώτο ραντεβού, το ραντεβού γνωρίμιας και δεσίματος με τον ψυχολόγο.
3) Ψυχολόγος = Το θύμα
Ψυχολόγος: Σας χαιρετώ, τι σας φέρνει σήμερα εδώ;
Θεραπευόμενος: Σήμερα; Ξέρεις πόσους ψυχολόγους έχω αλλάξει; Στην αλήθεια όμως, κανείς δεν μπορεί να με καταλάβει. Δεν ξέρω γιατί βρίσκομαι εδώ. Κουράστηκα να ακούω ψυχολόγους να παρουσιάζουν τα πράγματα τόσο τέλεια, αλλά στην πραγματικότητα δεν γίνονται στην πράξη όλα τόσο εύκολα.
Ψυχολόγος: Δεν είμαι εδώ για να σας δώσω μια τέλεια πραγματικότητα. Είμαι εδώ για να δούμε αυτό που νιώθετε. Ίσως να χρειάζεστε να το μοιραστείτε με κάποιον.
Θεραπευόμενος: Εγώ θέλω να αλλάξει κάτι, όχι απλά να μιλώ.
….Τελιώνει η συνάντηση και ο Ψυχολόγος λέει: Πώς σας φάνηκε η συνάντησή μας;
Θεραπευόμενος: Καλή, αλλά δεν νομίζω πως μπορείτε να με βοηθήσετε… Ήμουν σίγουρος βασικά!
Σε αυτή την περίπτωση, από την αρχή φαίνεται πως ο θεραπευόμενος δεν μπήκε καν στη θέση του θεραπευόμενου, καθώς δεν φαίνεται να έχει το κίνητρο να δουλέψει τον εαυτό του. Είναι μάλλον στη θέση του παραπονούμενου. Σαν να νιώθει αδικία, θυμό και προσπαθεί να κατηγορήσει καταστάσεις για αυτό που βιώνει. Δεν φαίνεται όμως να θέλει να αλλάξει. Ίσως να νιώθει την πίεση να αλλάξει συγκρινόμενος τον εαυτό του με τους υπόλοιπους. Κάτι τον βολεύει σε αυτό που βιώνει όμως.
Όλα τα πιο πάνω παραδείγματα είναι ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΑ, τυχαία και δεν αφορούν πραγματικά μου περιστατικά. Δεν θέλω να νομίζετε πως οι πιο πάνω διάλογοι είναι λάθος. Όλοι έχουν να μας προσφέρουν πληροφορίες σχετικά με τις ανάγκες του θεραπευόμενου. Για παράδειγμα:
1) Ψυχολόγος – Σωτήρας: ο θεραπευόμενος μοιάζει να χρειάζεται κάποιον στον οποίο να μπορεί να στηριχθεί. Δεν ξέρω αν έχει πραγματικά κάποια συμπτώματα που τον ανησυχούν ή τον προβληματίζουν, αλλά φαίνεται να έχει ανάγκη κάποιον στον οποίο να μπορεί να στηριχθεί και να νιώσει ασφάλεια.
2) Ψυχολόγος – Ακροατής: ο θεραπευόμενος έχει ανάγκη κάποιον να κάνει κάτι για αυτόν, έστω κάποιον να τον ακούσει. Ίσως έχει κουραστεί να δίνει σε άλλους ή να προσπαθεί να δίνει πάντα ότι χρειάζονται οι άλλοι κι έτσι φαίνεται έντονα μια ανάγκη του να λάβει από άλλους.
3) Ψυχολόγος – Θύμα: ο θεραπευόμενος δυσφορεί με αυτό που βιώνει, όμως κερδίζει επίσης πράγματα από αυτά που βιώνει. Ίσως κερδίζει το φόβο της αποτυχίας, καθώς όσο δεν προσπαθεί σίγουρα δεν θα αποτύχει (ακόμη κι αν παραμένει στάσιμος στην αποτυχία στην πραγματικότητα). Ίσως κερδίζει τη σημασία που θέλει από άλλους που τον βλέπουν να βιώνει αυτά που βιώνει. Έτσι, φαίνεται πως ο θεραπευόμενος συνεχίζει να κατηγορεί άλλους για την κατάστασή του, καθώς είναι πιο δύσκολο να αναλάβει την ευθύνη της αλλαγής, το να έρθει αντιμέτωπος με το ρίσκο της αποτυχίας αλλά και με την αντίληψη της πραγματικότητάς του.
Τα πάντα στην ψυχολογία, θέλουν παρατήρηση. Τίποτα δεν είναι χαμένο. Φτάνει ο ψυχολόγος και ο θεραπευόμενος να συνεργάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να βοηθάει ο ένας τον άλλο. Μόνος του ο ψυχολόγος θα καταφέρει πιο λίγα από τα μισά που θα μπορούσε να καταφέρει μια σωστή συνεργασία με τον θεραπευόμενο.